KIDS

Going to court.

Helping you through the court process.

Kids hero curve

What it’s like at court.

What happens at court?

The court is different from other places you go to. Usually it is a place where people who have broken the law (rules) are taken to by the Police. 

The court decides what will happen to someone who has broken the law.

Going to Court

This short video explains the process of going to court as a witness.

a Where will I be?

Loki malu mo hao

‘E angamaheni ke ‘i ai ha loki malu kiate koe ‘i he taimi te ke ha‘u ai ki he fakamaau‘angá. Te ke lava ‘o nofo ‘i he loki ko iá mo ‘ave ha‘o me‘a ke ke fai ai mo ha me‘atokoni fakamāmālohi.  

Ko hai ‘e ‘i ai mo aú?

Te ke lava ‘o ‘alu mo ha tokotaha ‘okú ke ‘ilo‘i mo falala ki ai ke mo talitali ‘i he lokí. Kapau te ke fiema‘u, ‘e lava ke ke ha‘u mo ha pele, peni tā valivali, me‘a ngāue faka‘ilekitulōnika ke sio faiva ai pe va‘inga keimi.

b Telling what happened in court.

Ko hono tali ‘a e ngaahi fehu‘í

‘E ‘ikai ke ke ‘alu atu ki he loki fakamaau‘angá ke tali ha ngaahi fehu‘i, ka ‘e lava ke ke sio ki he kau loeá mo e fakamaaú ‘i he loki fakamaau‘angá ‘i ha komipiuta ‘i ha loki ‘e taha. 

Ko hai ‘oku tokoni mai kiate aú?

‘Oku ‘i ai ‘a e kakai lalahi ‘oku nau fai ha fakamatala ‘i he taimi ‘oku maau ai ‘a e tokotaha kotoa ki he ngaahi fehu‘í pea ‘oku nau fakapapau‘i ‘okú ke ‘ilo‘i ‘a e feitu‘u ke tangutu aí mo e me‘a ‘oku hokó.

c Who is in the court?

1. Fakamaaú

Ko e pule ‘o e loki fakamaau‘angá. Kapau ‘oku ‘ikai ke ‘i ai ha kau sula, ‘oku nau faitu‘utu‘uni leva pe ‘oku halaia ‘a e tokotaha faka‘iloá.

2. Failēsisitá

‘Okú ne tokoni ki he fakamaaú pea fakapapau‘i ‘oku muimui‘i ‘a e founga ngāue ‘a e fakamaau‘angá.

3. Tokotaha fakamo‘oní

(Ko koe, ‘i ha loki ‘e taha)

‘Okú ke ‘i ai ke fakamatala ‘a e mo‘oni fekau‘aki mo e me‘a na‘e hokó ki he tokotaha kotoa. ‘E ala ‘i ai foki mo ha kau fakamo‘oni kehe.

4. Tokotaha Tokoni ‘a e Fakamo‘oní

Ko ha tokotaha eni ‘okú ke ‘ilo ‘a ia te ne tokoni‘i koe lolotonga ‘a e ngāue ko ení. Lolotonga ‘a e mo‘ui ‘a e me‘afaitaá, ‘oku ‘ikai lava ke nau talanoa atu kiate koe.

5. Kau Sulá

Ko e kau sulá ko ha kakai ‘e toko 12 ‘oku nau faitu‘utu‘uni pe ‘oku halaia ‘a e tokotaha faka‘iloá. Ko ha kau sola kinautolu ‘oku ‘ikai ke nau ‘ilo ‘a e tokotaha faka‘iloá pe ko e kau fakamo‘oní.

6. Tokotaha Talatalaakí 

Ko e loea ‘oku ngāue ma‘á e pule‘angá. ‘Oku nau ‘oatu ‘a e ngaahi fakamo‘oni ‘okú ne fakahaa‘i ‘a e hia na‘e hokó.

7. Loea Taukapó

Ko e loea ia ‘a e tokotaha faka‘iloá. Te nau ‘oatu ‘a e keisi ‘a e tokotaha faka‘iloá pea ‘eke atu ha ngaahi fehu‘i meía kinautolu.

8. Ko e Tokotaha Faka‘iloá pe Tokotaha Tukuaki‘í

Ko e tokotaha ‘oku tukuaki‘i ki he hiá.

9. ‘Ōfisa Pilīsoné

Te ne nofo fakataha mo e tokotaha faka‘iloá lolotonga ‘enau ‘i he fakamaau‘angá.

10.  Tokotaha Fakanofonofo ‘o e Fakamaau‘angá 

Te ne ‘i he lokí fakataha mo koe lolotonga ‘okú ke tali ‘a e ngaahi fehu‘í ke fakapapau‘i ‘oku lele lelei ‘a e me‘a kotoa.

11. Tokotaha fale‘i ‘a e fakamaau‘angá ki he kau mamahí

‘Oku nau tokoni‘i koe ke ke mahino‘i ‘a e founga ngāue ‘a e fakamaau‘angá pea tali ha‘o ngaahi fehu‘i.

d Where are people in the court?

Hover over or click a number to find out information about their role in court.

Image of people in the court, from the Judge to the Court Victim Advisor.

Fakamaaú

Ko e pule ‘o e loki fakamaau‘angá. Kapau ‘oku ‘ikai ke ‘i ai ha kau sula, ‘oku nau faitu‘utu‘uni leva pe ‘oku halaia ‘a e tokotaha faka‘iloá.

Failēsisitá

‘Okú ne tokoni ki he fakamaaú pea fakapapau‘i ‘oku muimui‘i ‘a e founga ngāue ‘a e fakamaau‘angá.

Tokotaha fakamo‘oní (ko koe, ‘i ha loki ‘e taha)

‘Okú ke ‘i ai ke fakamatala ‘a e mo‘oni fekau‘aki mo e me‘a na‘e hokó ki he tokotaha kotoa. ‘E ala ‘i ai foki mo ha kau fakamo‘oni kehe.

Tokotaha Tokoni ‘a e Fakamo‘oní

Ko ha tokotaha eni ‘okú ke ‘ilo ‘a ia te ne tokoni‘i koe lolotonga ‘a e ngāue ko ení. Lolotonga ‘a e mo‘ui ‘a e me‘afaitaá, ‘oku ‘ikai lava ke nau talanoa atu kiate koe.

Kau Sulá

Ko e kau sulá ko ha kakai ‘e toko 12 ‘oku nau faitu‘utu‘uni pe ‘oku halaia ‘a e tokotaha faka‘iloá. Ko ha kau sola kinautolu ‘oku ‘ikai ke nau ‘ilo ‘a e tokotaha faka‘iloá pe ko e kau fakamo‘oní.

Tokotaha Talatalaakí

Ko e loea ‘oku ngāue ma‘á e pule‘angá. ‘Oku nau ‘oatu ‘a e ngaahi fakamo‘oni ‘okú ne fakahaa‘i ‘a e hia na‘e hokó.

Loea Taukapó

Ko e loea ia ‘a e tokotaha faka‘iloá. Te nau ‘oatu ‘a e keisi ‘a e tokotaha faka‘iloá pea ‘eke atu ha ngaahi fehu‘i meía kinautolu.

Ko e Tokotaha Faka‘iloá pe Tokotaha Tukuaki‘í

Ko e tokotaha ‘oku tukuaki‘i ki he hiá.

‘Ōfisa Pilīsoné

Te ne nofo fakataha mo e tokotaha faka‘iloá lolotonga ‘enau ‘i he fakamaau‘angá.

Tokotaha Fakanofonofo ‘o e Fakamaau‘angá

Te ne ‘i he lokí fakataha mo koe lolotonga ‘okú ke tali ‘a e ngaahi fehu‘í ke fakapapau‘i ‘oku lele lelei ‘a e me‘a kotoa.

Tokotaha fale‘i ‘a e fakamaau‘angá ki he kau mamahí

‘Oku nau tokoni‘i koe ke ke mahino‘i ‘a e founga ngāue ‘a e fakamaau‘angá pea tali ha‘o ngaahi fehu‘i.

You won’t be able to see the person who has harmed you and they won’t be able to ask you questions themselves. 

‘Okú ke loto ke talanoa ki ha tokotaha? ‘Oku ta‘et
Safe to Talk
Exit Quick exit
239.6z"/>